Pawòl Senatè Patrice Dumond sou rapò komisyon senatoryal sou fon petrokaribe a.

Jou madi 14 novanm lan ki te premye seyans Sena a sou rapò lajan petro karibe a, chak Senatè yo te pale san yo pa t rive fè seyans lan vre. Yo te kase randevou pou 30 novanm nan lide pou yo te fè deba sou rapò a, epi pou yo chak te fikse pozisyon yo sou rekòmandasyon komisè yo fè nan rapò a . Olye de sa, Senatè yo te fè yon reyinyon sou pwoblèm dire manda yo. Kòm mwenmenm, Patrice Dumont, se nan seyans sou Petro Caribe m te prepare pou m te patisipe, m ap pibliye jodi a nan lang ayisyen pozisyon mwen te fè konnen deja nan lang fransè. Men pou kisa mwen POU rapò Petro Caribe komisyon senatè Évallière Beauplan ap dirije a. Batay kont pichon ki rele KORIPSYON an se yon devwa, akòz, pou pi piti, 3 gwo malè li lage sou peyi a : 1- Pi fò richès peyi a nan men yon ti gwoup moun ki sou pouvwa ak kèk biznismann ayisyen ak etranje k ap peze-souse. Kidonk, pi fò moun nan peyi a pòv. 2- Pichon ki rele KORIPSYON an touye anvi moun genyen pou yo travay, kit se moun ki nan KORIPSYON an menm, kit se moun k ap sibi KORIPSYON an. Se sa ki fè nou wè Leta peyi nou an toujou ap trennen epi ap plede bay ti kal rannman konsa. 3- Pichon ki rele KORIPSYON an sal repitasyon peyi a, epi fè y ap plede lonje dwèt jouda sou Ayisyen k ap viv lòt bò dlo yo. Move etikèt madichon sa a fè Ayisyen ni etranje ki gen lajan pwòp pa kapab vin envesti nan peyi a. Pou sa ki gen pou wè ak rapò a li menm, men yon ti rezime ki fè yon moun kapab wè l tankou yon bon bagay : - Rapò a denonse move pratik bwat Leta yo rele BMPAD la (Bureau de Monétisation des Programmes d’Aide au Développement). Anplis ke BMPAD pase anba pye lwa 21 ISA ki gen pou wè ak fason pou l jere lajan, lwa ki sèvi gid pou biwo sa a, BMPAD la, nan non Leta, antre kò l nan ekzekite yon pakèt kontra ki gen foub ladan yo : fè Leta peye kòb anplis, kontra ki bay ti fanmi ak ti zanmi avantaj sou do Leta, kontra ki dèyè do lalwa san Komisyon Nasyonal Mache Piblik ak Lakou Dèkont pa menm valide yo. Dwe gen bon jan odit ak netwayaj ki fèt nan BMPAD sa a. Lè n ap gade kòman moun ki sou pouvwa t ap plede siyen yon bann kontra sou do lajan Petro Caribe a, nou wè rapò a denonse tou fason plizyè gouvènman peyi a te pran plezi pou pase anba pye tout lwa ki la pou pwoteje enterè tout moun kont pichon ki rele KORIPSYON an. Nou ka site lwa 12 jwen 2009 la ki fikse règ jeneral pou pase, ekzekite ak reglemante mache piblik, lwa 15 avril 2010 la ki te fè chanjman nan lwa ijans 9 sektanm 2008 la, lwa 7 me 2014 la sou fè prevansyon ak batay kont koripsyon. Krim sa yo parèt aklè nan chapit rapò a ki pale de rezolisyon yo. - Rapò a denonse yon pakèt chantye plizyè gouvènman te kòmanse, men ki pa fini. Malgre sa, gouvènman sa yo bay biznis konstriksyon yo gwo avalwa. Nou ka site kòm ekzanp : 43% travay sèlman ki fèt nan 14 chantye ki te la pou konstwi pak spòtif nou tout konnen yo. Pa pale pou travay pou konstwi wout, lopital, mache piblik, pon, elatriye… Se menm penpenp lan. - M ap fini ak ti rezime a pou m di, m ap kore rapò Beauplan an paske li ka fòse Ayisyen sispann manje manje-bliye pou sonje nan ki eta peyi a KOWONPI jouk nan zo. Se pichon KORIPSYON sa ki lakòz pèp Ayisyen nan inegalite sosyal k ap depafini avè l, se pichon KORIPSYON ki lakòz pi fò Ayisyen pòv nan eta sa a, se pichon KORIPSYON ki lakòz peyi a pa ka devlope, kote se grangou, maladi, malsite, pa konn li ak pa konn ekri k ap byen mennen. Rapò Beauplan an, menm jan ak rapò Paul Denis te fè nan lane 2004 la, menm jan ak skandal lajan koperativ yo ak tout lòt krim vòlè lajan ki fèt nan peyi a, se yon sèl malè ki vin sou plizyè fòm. Lè nou konsidere l konsa, n a ka rive konprann ti KORIPSYON ak gwo KORIPSYON nou dwe sòti Ayiti anba grif yo a. Èske rapò a gen fay ladann? Wi, l gen fay. Èske rapò a gen fòs kote? Nou ta di sa. Men, lè nou antre nan nannan pwoblèm nan, gen 4 bon kesyon ki enpòtan pou tout moun ki POU oswa KONT rapò a ta dwe reponn. Ann fè ti rale-mennen-vini sa a ansanm : 1. Èske mwen POU oswa KONT rapò Beauplan an? Mwen POU rapò a. 2. Lè Sena a fini ak rapò a, èske fòk UCREF, ULCC ak Lakou Dèkont dwe ranmase dosye a san pèdi tan? Mwen reponn WI. 3. Èske fòk yo ta fouye pi plis zo-nan-kalalou pou chache lòt dosye KORIPSYON ki ta chape anba je Senatè-Komisè 2017 yo, epi rekonèt youn oswa plizyè erè – si gen erè – ke yo ta fè sou non ansyen Premye minis, Minis, Direktè jeneral, biznismann, rapò a lonje dwèt sou yo? Mwen reponn WI. 4. Èske fòk Sena a ta dwe layite vijilans li tou nan al fouye zo-nan-kalalou sou rapò Paul Denis te fè nan lane 2004 la, lòt skandal vòlè lajan tankou kriz lajan ki te pèdi nan koperativ yo nan lane 2002 a, epi sou pwòp tèt pa li nan gade sou fason Sena a fonksyone? Mwen reponn WI. Ki sa m vle di? Vrè kesyon an, se pa : èske w POU oswa KONT rapò Beauplan an? Men se pito èske w POU oswa KONT pichon ki rele KORIPSYON an? Si w KONT KORIPSYON, ou dwe mande dechennen nan mennen batay pou fini nèt ale ak sa. Si w POU KORIPSYON, san se pa ou menm k ap pratike l, peyi a ap tann ou CHANJE KAN. Si w POU KORIPSYON, pandan w kontinye ap pratike l, ou dwe met nan tèt ou y ap DENONSE W, epi JIJE W. Se pa yon kesyon fòk yo trase ekzanp sou moun ki nan KORIPSYON, jan yo konn abitye di l la, men fòk nou fè pwosè sistèm MOUN K AP FÈ MOUN FÈ KORIPSYON ak MOUN K AP FÈ KORIPSYON k ap depafini peyi a. Lè gen 3 milya dola ameriken ki gaspiye nan nenpòt ki peyi sou latè, tout moun konnen pa ka pa gen koupab. Moun ki koupab yo pa sèlman pami moun k ap dirije yo. Gen koupab nan plizyè nivo. San rapò a pa di sa aklè, li pèmèt nenpòt moun wè sa. Pou moun rapò a lonje dwèt sou yo, li enpòtan pou yo lave tèt yo, epi denonse TI KOUPAB ak GWO KOUPAB ki vòlè lajan Petro Caribe a. Patrice DUMONT Senatè Repiblik d Ayiti